بازکاوی نقش عقل و خیال در آموزش فرایند طراحی معماری

هدف: هدف مقاله، پاسخ به این سؤال است که: عقل و خیال در فرایند طراحی معماری چه نقشی دارند؟ روش: روش یافتن پاسخ، از یک سو، بررسی محدودة مورد مطالعه در مباحث نظری حکمای اسلامی و بیشتر نظرات ابن عربی و فارابی به عنوان نمایندگان دو گرایش از اندیشمندان دنیای اسلام است و از سوی دیگر، یافتن نشانه‌های تأثیر این اندیشه در متون معماری و هنری است. تحقیق از نوع کیفی است و معارف به دست آمده حاصل استنتاج منطقی بر پایۀ معارف و گزاره‌های موجود است.یافته ها: یافته ها بیانگر آنند که جزء نگری در مقابل کل نگری و کمینه گرایی در مقابل خیال گرایی معماری مدرن قابل تبیین بر پایه استفاده از قوه خیال و عقل در کار معماری و مهندسی است و در این میان تزکیه نفس معمار عامل تعادل آفرین در استفاده از این دو قوه است. این مطلب در باره معماری بومی ایرانی بر پایه تفکر سنتی قابل تبیین است.  نتیجه‌‌گیری: استفاده از ابزار عقل به تنهایی نتیجه‌‌ای کامل در دستیابی به یک طرح کامل معماری ندارد و استفاده از ابزار خیال در جهت ایجاد معماری نیز ممکن است معماری حاصل را غیر کاربردی کند؛ اما استفادۀ همزمان از این دو ابزار، علاوه بر ایجاد معماری خلاقانه، بر جنبه‌های مهندسی آن نیز تأکید می‌کند.